پراید یکی از خودروهای پرطرفدار در ایران است که از دهه 1370 شمسی در بازار ایران عرضه شد. این خودرو، محصولی اقتصادی و ساده بود که به دلیل قیمت پایین، هزینه نگهداری کم و در دسترس بودن قطعات، محبوبیت زیادی در میان قشرهای مختلف جامعه به‌دست آورد.
در ادامه به تاریخچه و مشخصات این خودرو می‌پردازیم.
تاریخچه پراید
پراید در ابتدا در دهه 1980 میلادی توسط شرکت ژاپنی مزدا طراحی شد و با نام مزدا 121 تولید گردید. سپس شرکت کره‌ای کیا موتورز حق تولید آن را به‌دست آورد و با نام کیا پراید در مدل‌های هاچ‌بک و سدان در کره و برخی بازارهای دیگر عرضه کرد.
پراید در اصل توسط شرکت مزدا ژاپن با نام مزدا 121 طراحی شد. در ادامه، این خودرو به‌عنوان بخشی از همکاری بین مزدا و فورد، در آمریکا نیز با نام فورد فستیوا (Ford Festiva) عرضه شد.
در سال 1372 شمسی (1993 میلادی) شرکت سایپا مونتاژ را آغاز کرد. پراید ابتدا به‌عنوان خودرویی وارداتی به ایران آمد، اما به‌دلیل استقبال مردم، تولید داخلی آن در کارخانه سایپا آغاز شد.
پراید به‌مرور زمان در ایران در مدل‌های مختلف مانند سدان، هاچ‌بک، وانت و استیشن عرضه شد. با وجود تغییراتی در ظاهر و امکانات خودرو، ساختار و پلتفرم اصلی آن در تمام سال‌ها تقریباً ثابت باقی ماند.
این خودرو در مدل‌های هاچ‌بک 3 و 5 در و سدان 4 در عرضه شد. طراحی ساده، وزن کم و مصرف سوخت پایین باعث شد که این خودرو مورد استقبال در کره و برخی کشورهای دیگر قرار بگیرد.
تولید پراید در کره‌جنوبی در سال 2000 متوقف شد، اما در ایران تولید آن تا سال 1399 ادامه داشت. در نهایت در سال 1399، سایپا اعلام کرد که تولید پراید متوقف شده است.
ورود به ایران و آغاز تولید توسط سایپا
دهه 1370 – آغاز مونتاژ و تولید داخلی
شرکت سایپا در سال 1372 شمسی (1993 میلادی) اقدام به مونتاژ و عرضه این خودرو کرد. در ابتدا پراید به‌صورت وارداتی از کره جنوبی وارد می‌شد، اما به‌دلیل استقبال بازار، سایپا مونتاژ آن را در ایران آغاز کرد.
مدل‌های اولیه در ایران
پراید صبا (سدان) و پراید نسیم (هاچ‌بک) از اولین مدل‌های تولیدی سایپا بودند. این خودرو به‌دلیل قیمت ارزان و مصرف سوخت کم، به‌ویژه در دهه‌های 70 و 80 به‌عنوان گزینه‌ای محبوب در میان اقشار متوسط و ضعیف جامعه مطرح شد.
گسترش مدل‌ها و تغییرات ظاهری
در سال‌های بعد، سایپا مدل‌های متنوعی از پراید را تولید کرد:
. 131: مدل سدان به‌روزتر با تغییرات ظاهری جزئی
. 111: مدل هاچ‌بک با طراحی جدیدتر
. 141: نسخه‌ای با صندوق کوچک و طراحی نیمه هاچ‌بک
. 151: مدل وانت برای حمل‌ونقل سبک
نقش پراید در حمل‌ونقل عمومی
به‌دلیل قیمت پایین و هزینه نگهداری کم، پراید به‌طور گسترده در سیستم تاکسیرانی و حمل‌ونقل عمومی ایران به‌کار گرفته شد.
چالش‌ها و انتقادات
ایمنی پایین
با افزایش استانداردهای ایمنی، انتقادات زیادی به پراید به‌دلیل استحکام کم در تصادفات وارد شد. بسیاری از کارشناسان از ایمنی ضعیف بدنه و ترمزها انتقاد کردند.
حتی در برخی تصادفات شهری، آسیب‌های شدید به سرنشینان گزارش شده است، که همین موضوع فشارها برای توقف تولید این خودرو را افزایش داد.
کیفیت پایین و نارضایتی عمومی
با گذشت زمان، بسیاری از مشتریان از کیفیت مونتاژ و استهلاک قطعات پراید ناراضی بودند. این مشکلات باعث شد که این خودرو به عنوان خودرویی با استهلاک بالا شناخته شود.
پایان تولید پراید
به‌دلیل ایمنی پایین و قدیمی بودن پلتفرم، سازمان استاندارد ایران به شرکت سایپا فشار وارد کرد تا تولید این خودرو را متوقف کند.
در نهایت، در سال 1399 تولید آن پس از حدود 27 سال در ایران به پایان رسید. سایپا مدل‌های تیبا، ساینا و کوییک را به‌عنوان جایگزین معرفی کرد.
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی در ایران
خودروی اقتصادی:
به دلیل قیمت پایین و در دسترس بودن، برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی اولین انتخاب بود.
نقش در تاکسیرانی:
این خودرو در بسیاری از شهرها به عنوان تاکسی مورد استفاده قرار گرفت.
خاطره‌ساز:
حضور چندین دهه‌ای پراید در جاده‌ها و خیابان‌ها، آن را به بخشی از خاطرات جمعی مردم ایران تبدیل کرده است.
مشخصات فنی
موتور: 1.3 لیتری بنزینی، چهار سیلندر
قدرت موتور: حدود 63 اسب بخار
گیربکس: دستی 5 دنده یا اتوماتیک (در برخی مدل‌ها)
حداکثر سرعت: حدود 170 کیلومتر در ساعت
مصرف سوخت: حدود 7 لیتر در هر 100 کیلومتر
وزن: حدود 850 تا 950 کیلوگرم
ترمز:
جلو: دیسکی
عقب: کاسه‌ای
نتیجه گیری
این خودرو به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین و پرفروش‌ترین تولیدات سایپا، نقش مهمی در بازار خودرو ایران ایفا کرده است. با وجود انتقادات فراوان نسبت به ایمنی و کیفیت آن، این خودرو توانست تا سال‌ها نیاز بسیاری از اقشار جامعه را برآورده کند.
با توجه به افزایش نگرانی‌ها از ایمنی پایین و قدیمی بودن این خودرو، سایپا تصمیم گرفت تولید پراید را در سال 1399 متوقف کند. با این حال، خودروهای مشابه و جایگزین مانند تیبا، ساینا و کوییک توسط این شرکت تولید شدند تا خلأ موجود در بازار را پر کنند.
معرفی: فولکس
